Aöf Edebiyat Ders Notları - 18. Yüzyıl Türk Edebiyatı 4-5-6-7. Üniteler Soru-Cevap Çalışması

118.      YÜZYIL TÜRK EDEBİYATI 4.5.6.7. ÜNİTELER ÇALIŞMA SORULARI

 Şeyh Galip kaçıncı yüzyıl şairidir?

CEVAP : 18.yy şairidir

2. Şeyh Galip hangi üslubun temsilcisidir?

CEVAP : Hint Üslubunun son büyük temsilcisidir

3. Sekb_i Hindi’nin Türk şiirindeki son büyük temsilcisi olan Şeyh Galip’in bu üslubtaki diğer özellikleri nelerdir?

CEVAP : Sekbi Hindi üslubunu şiirlerine en çok ve en iyi yansıtan şairdir

4. Şeyh Galip’in gerçek adı nedir?

CEVAP : Muhammet Esat

5. Şeyh Galip kaç yılında, nerde dünyaya gelmiştir?

CEVAP : 1757, İstanbul Yenikapı’da

6. Şeyh Galib’in doğumuna nasıl tarih düşürülmüştür?

CEVAP : Eser_i Aşk terkibiyle tarih düşürülmüştür

7. Şeyh Galip’in babası hangi tarikata bağlıdır?

CEVAP : Melamiliğe bağlı bir mevlevidir

8. Şeyh Galip Hüsn-ü Aşk adlı eserinde ‘’Pir’’ yani Mevlana tarzını kimden öğrendiğini yazmıştır?

CEVAP : Şeyh Galip Hüsn-ü Aşk adlı eserinde babasından uzun uzadiye bahsetmiş ve Mevlana tarzını babasından öğrendiğini belirtmiştir.

9. Şeyh Galip ilk eğitimini kimden almış ve ne okumuş?

CEVAP : Babasından almış ve Tuhfe-i Şahidi’yi okumuş

10. Şeyh Galip düzenli bir eğitim almadığını ve eğitimini ailesinden ve dönemin özel hocalarından alarak tamamladığını hangi dizelerinde belirtmiştir?
CEVAP : Gülzar-ı suhanda gül-i hod –ruy (sözün gül bahçesinde kendiliğinden yetişen bir gül)

11. Şeyh Galip’in yetişmesinde kimlerin büyük katkısı olmuştur?

CEVAP : Galata mevlevihanesi şeyhlerindenAşçı Başı Hüseyin Dede’nin, ve ileri düzeyde Farsça bilgisi ve şiirleriyle tanınan dönemin ileri gelen üstat şahsiyetlerinden Hoca Neşet
12. Şeyh Galip’le yakından ilgilenen ve yazdığı bir mahlasname ile Galip’in Esat mahlasını kutlayan kimdir?

CEVAP : Hoca Neşet

13. Şeyh Galip gençlik yıllarında kimlere nazireler yazmıştır?

CEVAP : Neşet, Pertev ve Nesip Dede’ye

14. Şeyh Galip hangi şairlerin yolundan gitmiştir?

CEVAP : Fuzuli,Hayali, Nefi, Nabi, Nedim

15. Önceleri Fuzuli,Hayali, Nefi, Nabi, Nedim ‘in yolundan giden Şeyh Galip kimin tavsiyesiyle Sekb-i Hindi’nin en büyük temsilcisi Şevket-i Buhara’yı okumaya başlamıştır?

CEVAP : Hoca Neşet’in tavsiyesi ile

16. Şeyh Galip’in sanat hayatında kırılma diye nitelendirilebilecek dönem hangisidir?

CEVAP : Hoca Neşet’in tavsiyesi ile Şevket-i Buhara’yı okuması onun hayatında kırılma noktasıdır

17. Şeyh Galip ‘’Galip ‘’ mahlasını hangi dönemde benimsemiştir?

CEVAP : Hoca Neşet’in tavsiyesi ile Şevket-i Buhara’yı okuduğu dönemde

18. Şeyh Galip nasıl Mevlevi olmuştur?

CEVAP : Ailesi de Mevlevi olan Galip Mevlevi muhitinde yetişiğ Mevlevi şeyhlerinden dersler alarak , Mevlevi olmuştur.

19. Şeyh Galip 1784 yılında ailesinden izin almadan nereye gitmiştir?
CEVAP : Konya’ya ÇİLE’ye girmek için.
20. Şeyh Galip ne zaman ve nerede çileyi doldurup ‘DEDE ‘ olmuştur?

CEVAP : 1787 de İstanbul’da 1001 günlük çileyi doldurarak dede olmuştur.

21. Şeyh Galip, 1791 yılında hangi mevlevihaneye kimin tarafından atanmıştır?

CEVAP : Konya Asitanesi şeyhi Mehmet Emin Çelebi tarafından, Galata Mevlevihanesine şeyh olarak atanmıştır.


22. Şeyh Galip hangi yetkiyle kim tarafından yetkilendirilince, bütün Mevlevi şeyhlerinin üstünde bir makama yükselmiştir?

CEVAP : Sultan Selim tarafından Mesnevihan atama yetkisiyle görevlendirilince bütün Mevlevi şeyhlerinin üstünde bir makama ulaşır.
23. Şeyh Galip ; ‘’Kan ağlasın bu dide –i dürbarım ağlasın / Ansın benim o yari vefadarım ağlasın ‘’dizeleriyle başlayan mersiyeyi kimin ölümü üzerine yazmıştır?

CEVAP : Esrar Dede’nin ölümü üzerine

24. Şeyh Galip ne zaman vefat etmiştir?

CEVAP : Esrar Dede’nin ölümünden bir yıl sonra 3 ocak 1799 da vefat etmiştir.

24. Şeyh Galip kaç yaşında vefat etmiştir?

CEVAP : 42 yaşında vefat etmiştir.

25. Şeyh Galiğ nereye gömülmüştür?

CEVAP : Galata Mevlevihanesi Haziresine gömülmüştür.

26. Şeyh Galip’in kaç ç0cuğu var ve adları nelerdir?

CEVAP : 3 çocuğu var, Zübeyde Ahmet Mehmet

27. Şeyh Galip’in ‘’Divan’ı kaç yılında tertip edilmiştir?
CEVAP : İlk defa şair 24 yaşındayken Pertev tarafından 1195/1781 yılında tertip edilmiştir.

1.      Şeyh Galip’in ‘’Divan’ı ilk defa nerede ve kaç yılında hangi yazılarla tertip edilmiştir?
CEVAP : 1252/1836 yılında Kahire Bulak Matbaası’nda eski harflerle basılmıştır.

2.      Şeyh Galip’in Divanı 1336/1918 yılında İştanbul’da hangi isimle basılmıştır?

CEVAP : Şeyh Galip, Divan ve Hüsn ü Aşkından Müntebah Parçalar adıyla basılmıştır.

30. Şeyh Galip Divan’ı üzerine kimler doktora yapmıştır?

CEVAP : Muhsin Kalkışım, Abdulkadir Gürer

31. Şeyh Galip Divan’ı yeni harflerle kaç yılında ve kiim tarafından basılmıştır?

CEVAP : 1993’te Muhsin Kalkışım tarafından yeni harflerle yayımlanmıştır.

2.      Şeyh Galip Hüsn-ü Aşkı kaç yılında yazmıştır?

CEVAP : 1782/1783 yılları arasında altı aylık bir sürede yazmıştır.

33. Hüsnü Aşk en son kimin tarafından yeni harflerle yayımlanmıştır?
CEVAP : Muhammet Nur Doğan tarafından son olarak yayımlanmıştır.


34. Şeyh Galip’in Şerh-i Cezire-i Safiyye adlı eseri, kimin eserinin şerhidir?

CEVAP : Mevlevi şeyhlerinden Yusuf Sineçak’ın Cezire-i Mesnevi adlı eserinin şerhidir.

DİPÇE: Şerh-i Cezire-i Safiyye adlı eser 704 beyitten oluşmuştur ve Farsça bilmeyenler için bazı kelimelerin Türkçe karşılıkları yer alır

35. Talikat nedir?

CEVAP : Bir eserin kenar kısımlarına açıklayıcı notlar düşmek ve ya aynı amaçla açıklayıcı bir eser yazmaktır.

36. Şeyh Galip ‘in es-Sohbettü’s Safiyye adlı eseri kime yazılmış bir Talikattır?

CEVAP : Mevlevi şeyhlerinden Köseç Ahmet Dede’nin Risaletül Bahriyye fi- Tarikati-l Mevlevviye adlı Arapça eserine yazılmış bir talikattır.

37. Şeyh Galip hangi şair ve üsluplarından etkilenerek kendi üslubunu ortaya çıkardığı söylenebilir?

CEVAP : Baki’nin Rindane, Nabi’nin Hikemi, ve Nedim’in Mahalli Folklorik üsluplarından etkilenerek .

38. Şeyh Galip daha çok hangi üslupla bütünleşerek şahsiyet bulmuştur?

CEVAP : Sekb-i Hindi

39. Şeyh Galip’in Şevket-i Buhara’yı okumaya başlamasını ,kendisi nasıl adlandırır?

CEVAP : ‘’Kudema Tavrı ‘’ yerine , Şevketane Tarzı ‘nı Köhne Zemin yerine Taze Zemin’in yerleştiği dönem olarak adlandırır.

40. Şeyh Galip’in ifade ettiği ‘’Şevket Tarzı ‘’ veya ‘’ Taze Zemin’ günümüzde tam olarak hangi üsluba karşılık gelir?

CEVAP : Sekb-i Hindi üslubuna karşılık gelir.

41. Şeyh Galip Hüsn-ü Aşk mesnevisinde kimi ve neden eleştirir?

CEVAP : Nabi’yi eleştirir, Uzun Farsça tamlamalarla dolu olduğu için

DİPÇE: Şeyh Galip, Nabi’yi ağır ve uzun Farsça Tamlamalar kullandığı için eleştirmiş olsa da , kendisi buna pek fazla riayet etmemiş, yazdığı metinlere bakıldığında aslında çok az sade dille yazılmış şiirlerinin mevcut olduğu görülür.
Nedim’e göre şiir dili daha ağır olan Şeyh Galip, diğer sekbi hindi şairlerine göre de daha sadedir.

42. Sekb-i Hindi dilini ağırlaştıran nedir?

CEVAP : Kullanılan kelimeler değil, anlam ve sanat yüküdür.

43. Sekb-i Hindi şairleri sözden ziyade neyin peşinden koşmuşlardır?

CEVAP : Anlamın ve hayalin peşinden koşmuşlardır.
Dipçe Sekbi Hindi şairleri ve özellikle Şeyh Galip, Farsça kelimelere ağırlık vermişlerdir.Yabancı kelimeleri yalın halleriyle değil, daha ziyade birleşik sıfatların da içinde yer aldığı zincirleme tamlama şeklinde kullanmaları, metinlerin anlaşılmasını zorlamıştır.

44. Şeyh Galip’in ‘’ Çeşm-i Hab alude –i baht –ı siyah nasıl bir anlam verilebilir?

CEVAP : Kara bahtın uykulu gözü

45. Şeyh Galip sözü uzatan tamlamalardan uzak durmak için hangi söz sanatlarını kullanmıştır?

CEVAP : Teşbih, istiare ,kinaye, telmih, hüsn-i talil, ve mecaz-ı mürsel gibi sözü kısaltma özelliği bulunan sanatlar kullanmıştır.

46. Şeyh Galip özellikle hangi eserlerinde sade bir Türkçe kullanmıştır?

CEVAP : Özellikle şarkılarında

47. Şeyh Galip şiirde asıl olan lafız değil, o lafzın taşıdığı anlam önemlidir ifadesini hangi sözlerle dile getirir?
CEVAP : Lafzdan zira ki ma’na dır garaz sözüyle

48. Sekb-i Hindi şairlerinin en önemli özelliği nedir?

CEVAP : Az sözle çok şey anlatmaya önem vermişlerdir, şiirde sözü kısaltmışlardır.

49. Şeyh Galip Tengir Teng ifadesini neden kullanmıştır?

CEVAP : Hem beş beyitlik, hem de kısa aruz kalıbıyla yazdığı bir gazeli için Tengir Teng ifadesini kullanmıştır.

DİPÇE: Tengir Teng ifadesiyle ,özellikle teng sözcüğü ile ikısalığı ifade ettiğini belirtmiştir.

50. Şeyh Galip şiir yolunda mazmunu rehber edindiğini hangi mısralarla ifade etmiştir?

CEVAP :   Galip hulasa rast – rev –i semt-i ma’niyim
                 Rah’ı suhanda reh-ber-i mazmuna uymuşum
( Ey galip! Sonuçta mana semtinin yolcusuyum, ben şiir yolunda mazmun kılavuzuna uymuşum )


51. Şeyh Galip’in mazmunlarını anlayabilmek için donanım sahibi olmak lazım, bunun farkında olan Galip bu durumu hangi mısralarla ifade etmiştir?

CEVAP :           Ol şa’ir-i kem-yab benim kim galip
                         Mazmunlarımı anlamak ayb olmaz
(Ey Galib’,O AZ BULUNUR ŞAİR BEN OLDUĞUM İÇİN, BENİM MAZMUNLARIMI ANLAMAMAK AYIP OLMAZ)

52. Berceste mısra tekniğini şiirlerinde başarıyla kullanan Sebk-i Hindi şairi kimdir?

CEVAP : Şeyh Galip

53. Lafzı anlam ilişkisinde soyut anlama büyük önem veren Şeyh Galip Hüsn-ü Aşk’ta bütünüyle, Divanında ise büyük oranda soyut kavramlara yer vermiştir.Galip bu durumu hangi mısrasında dile getirir?

CEVAP :    Bala rev olan ancak ma’nayı mücerreddir
                  Tasviri mesihanın büt hanede kalmıştır

( Yükselen sadece soyut manadır ,çünkü H.z İsa’nın resmi /ikonu tapınakta kalmıştır. )

54. Hüsn-ü Aşk mesnevisi bütünüyle hangi konuyu ele almıştır?

CEVAP : Tasavvufi konuları

55.  Şeyh Galib lafız-anlam ilişkisinden hangisine önem vermiştir ?

CEVAP : Anlama önem vermiştir

6.      Şeyh Galib anlamda hangi özellikleri aramaktadır ?

CEVAP :  Güzel, renkli ve ilk defa söyleniyor olma gibi özellikleri aramaktadır.

7.      Şeyh Galib sözü yücelten şeyin ne olduğuna inanmaktadır ?

CEVAP :  Anlamdaki soyutluk olduğuna inanmaktadır

8.      Şeyh Galib soyut kavramları anlatabilmek için hangi unsura ağırlık vermiştir ?

CEVAP :  Hayal unsuruna ağırlık vermiştir

9.      Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk adlı mesnevisi bütünüyle neyi konu almaktadır ?

CEVAP :  Tasavvufu

1.      Şîşe-i elfâzımız sahbâ-yı tahkîk istemez
Bir perî-zâd-ı hayâle cilvegehdir her biri
Yukarıdaki beyitte şair ne anlatmak istemiştir ?
CEVAP :  Kendi sözlerinin hayallerle, yani imajlarla dolu olduğunu anlatmaktadır

2.      Oldukça sûmnât-ı hayâlim suver-nümâ
    Ebkâr-ı ma‘nî secdeler eyler mugân gibi

Yukarıdaki beyitte geçen sûmnât kelimesinin anlamı nedir ?

CEVAP :  Tapınak ( beyitte kendi hayal dünyasını bir tapınağa benzetmektedir )
sûmnât-ı hayâlim =  Hayal tapınağım

Dipçe : Şeyh Galib için hayal  unsuru çok önemlidir.

2.      Hangi sanat Sebk-i Hindî şairleri tarafından çok fazla kullanıldığı için dönemsel bir üslup özelliği olmuştur ?

CEVAP :  Tezat sanatı

3.      Sâkî getir ol âbı ki âteş-hurûş ola
Her bir habâbı kulzüm-i dûzah-be-dûş ola
 (Ey saki, ateş coşturan ve her bir kabarcığı cehennemi omuzlamış bir okyanus olan o suyu getir.)

Yukarıdaki beyitte geçen âb ( su )kelimesi ile ne kastedilmektedir ?

CEVAP :  Şarap

4.      Herhangi bir duyu organının, kendi eyleminin yanı sıra, başka duyu eylemlerini de gerçekleştirebilmesi biçiminde tanımlanan kavram nedir?
CEVAP : Çoklu duyulama

5.      Sırr-ı aşk olmaz o fettân-ı cihândan pinhân
Çeşm-i gûyâsı bana söyledi bî-harf ü zebân

Yukarıdaki beyitte hangi organa konuşma özelliği verilmiştir ?

CEVAP :  Göze konuşma özelliği vermiştir

* Çeşm-i gûyâsı : Konuşan gözleri

6.      Keçecizade İzzet Molla, Gülşen-i Aşk adlı mesnevisini hangi eserden ilham alarak yazmıştır ?

CEVAP : Hüsn ü Aşk

7.      Modern Türk şiirinde Hüsn ü Aşk adlı eserin dil içi çevirisini yapan şairler kimlerdir ?

CEVAP :  Ahmet Necdet : Güzellik ve Aşk
                Kenan Sarıalioğlu : Aşk ve Güzellik

8.      Şeyh Galib’in Hüsn ü Aşk adlı eserinin önemini  en güzel ve en özlü biçimde Gelmişdir o şâir-i yegâne / Gûyâ bu kitâb içün cihâne  mısralarıyla açıklayan şair kimdir ?

CEVAP : Ziya Paşa

9.     
Hüsn ü Aşk mesnevisi kaç beyitten oluşmaktadır ?

CEVAP : 2042 beyit

1.      Hüsn ü Aşk adlı eserin vezni nedir ?

CEVAP : mef ‘ûlü mefâ‘ilün fe‘ûlün

1.      Bed-reng ise de kumâş-ı Evren
Kalmaz yine kâle-i Halebden

Yukarıdaki beyitte Halep ve Hint kumaşları kimlerin tarzına uygun gelmektedir ?

CEVAP :  Halep kumaşı : Nabî  Hint kumaşı : Şeyh Galip

2.      Hüsn ü Aşk’ın konusu nedir ?

CEVAP : Tasavvufi aşktır

3.      Hüsn ü Aşk’ta anlatılan aşk hikâyesinin başkahramanları kimlerdir ?

CEVAP : Aşk ve Hüsn’dür

4.      Tanrı karşısında varlık iddiasında bulunmamak, onun varlığı karşısında kendi varlığını yok saymak biçiminde özetlenebilecek tasavvufî kavrama ne ad verilir ?

CEVAP :  Fenafillah

5.      Hüsn ü Aşk’ta anlatılan aşk hikâyesinde geçen Aşk ve Hüsn hangi okula gitmişlerdir.

CEVAP :  Edeb

6.      Hüsn ü Aşk’ta anlatılan hikayenin şahıs kadrosunu oluşturan bütün kişiler, aslında birtakım soyut kavramların ve çeşitli tasavvufi terimlerin teşhis sanatıyla somutlaşmış biçimleridir.

Buna göre Hüsn ve Aşk tasavvufta neyi temsil etmektedirler ?

CEVAP :  Aşk, çileye giren müridi; Hüsn, mutlak güzeli temsil etmektedir.

7.      Gerek Galip’in gerekse diğer Sebk-i Hindî şairlerinin hayal unsuruna bu kadar çok önem vermelerinin sebebi nedir ?

CEVAP :  Hayalin manayı anlatmada şaire kolaylık sağlayan bir araç olması

8.      Giydikleri âfitâb-ı temmuz
İçdikleri şu’le-i cihân-sûz

Beyitlerinde hangi sanat kullanılmıştır ?

CEVAP :  Mübalağa

9.      Hüsn ü Aşk’ta geçen dev, cadı, peri, gulyabani, ateş denizi, mumdan gemi, vahşi hayvanlar; Sühan’ın bülbül, papağan ve sülün kılığında görünmesi gibi unsurlar Şeyh Galib’in bu eserde hangi halk anlatılarından istifade ettiğini göstermektedir ?

CEVAP :  Masal ve halk hikâyesi unsurlarından istifade ettiğini göstermektedir

1.      Şeyh Galib, Hüsn ü Aşk’ın Sebeb-i Telîf başlığı altında kimin hangi eseri hakkında edebî eleştiride bulunmuştur ?

CEVAP :  Nabî’nin Hayrabad adlı eseri hakkında edebî eleştiride bulunmuş

1.      Şeyh Galip, mesnevisinde bir başka lügati kullandığını ve yeni bir tarzı gözettiğini; fakat ilk defa kendisinin ortaya koyduğu bir şeyi yine kendisinin tükettiğini söyleyerek eseriyle ilgili neye vurgu yapmıştır ?

CEVAP :  Eserinin ne kadar farklı ve orijinal olduğunu vurgulamıştır

2.      Galip’in Hüsn ü Aşk’ına nazire yazanlar kimlerdir ?

CEVAP :  Refi-i Amidî, Can u Canan
                 İz-zet Molla, Gülşen-i Aşk

3.      Şeyh Galib Nabî’yi niçin eleştirmiştir ?

CEVAP :  Şeyh Galib Nabî’yi Hayrabad adlı eserinde

Müstehcen konulara girmesi,
Yalınayak bir hırsız olan oğlunu hiç hak etmediği hâlde yüceltmesi
Nasihate başvurması
Kolay anlaşılmayı gözeterek anlamdan ödün vermesi
Söz cevherini aşk dışında bir şey için harcaması

nedeniyle eleştirmiştir.

4.      Şeyh Galip, gelenekte radikal bir değişikliğe imza atarak isimleri sürekli değiştirmiştir.

Bu anlayışla Hüsn ve Aşk’a hangi isimleri vermiştir ?

CEVAP :  Aşk’a Leyla, Hüsn’e ise Mecnun ismini vermiştir.

5.      Şeyh Galib in en çok başvurdupu aruzun feilatün, mefailün, müstefilatün cüzlerinden her birinin istenildiği kadar tekrarıyla yazılan şiirlere ne ad verilir?

CEVAP :  Bahr-ı Tavil

6.      Galib in bahr-ı tavili aruzun hangi kalıbıyla yazılmıştır?

CEVAP :  feilatün (failatün)

7.      Gül ateş gül-bün ateş cuybar ateş
Semender- tıynetan-ı ateş aşka besdir lalezar ateş?                                                                                                                                                          * Yukarıdaki beyite göre;

Ateşte yaşadığı ve oradan çıkınca öldüğü kabul edilen efsanevi hayvan türü hangisidir?

CEVAP :  Semender

*  Beyitin diliçi cevirisi nedir ?

CEVAP :  Gül ateş, gülfidanı ateş, gül bahçesi ateştir. Akarsu ateştir. Aşkın semender yaratılışlıları için ateş olarak lale bahçesi yeterlidir.

* Beyitte hangi sanatlar yapılmıştır?

CEVAP :  gül,gülbün,gülşen,cuybar ve lalezar sözcükleri bir araya getirilerek tenasüp
teşbih-i beliğ, mübalağa, açık istiare.

8.      Heman ey saki bir sagar tutuşdır dest-i dildara
            Gazabla bezme geldi şem-i meclis-veş yanar ateş                                                                                                                                                                                 

* Hangi sanatlar yapılmıştır?

CEVAP :  şaki,sagar,bezm sözcükleri ile tenasüp,

                 şem ve ateş sözcükleri arasında ilham-ı tenasüp

* dest-i dildara sözcüğünün anlamı?

CEVAP :  sevgilinin eli

cevap:89.     Bana duzahdan ey meh dem urur gülzarlar sensiz     
                        Diraht ateş nihal-i dil-keş ateş berg ü bar ateş                                                                             

* Hangi sanatlar yapılmıştır?

CEVAP :  diraht,nihal,berg ü bar ile tenasüp, acık istiare, teşbih, leff ü neşr

1.      İnananların cennette Allah'ı görmelerini konu alan kavram nedir?

CEVAP :  Rü'yetullah

1.      Beyan-ı suziş eyler herkes isti'dat-ı fıtratdan
eder berceste aşık mısra-ı rengin çenar ateş               

   * Yukarıdaki beytin dil içi çevirisi nedir ?

CEVAP :  Herkes yaratılıştan sahip olduğu yeteneğine göre kendi yanışını anlatır. Aşık renkli mısra söyler, çınar ağacı da ateş çıkarır.

* Divan şiirinde sessiz ve derinden yanıp yakılan aşıgın simgesi nedir?

CEVAP :  çınar ağacı

2.      Aşk bir şem-i ilahidir benim pervanesi
             Şevk bir zencirdir gönlüm anun divanesi

  * Bu beyite göre hangi sözcükler arasında tenasüp sanatı vardır?

CEVAP :    şem ü pervane,
                  zencir ile divane

3.      Alem-i abın sevad-ı haki hep pür- feyz olur

    Çesme-i hurşid-i hikmetdir hum-ı mey-hanesi

 * Yukarıdaki beytin dil içi çevirisi nedir ?

CEVAP :  İçki meclisinin toprağının karası feyizle dopdoludur. Meyhanesinin küpü de hikmetin yani bilgece bakışın güneş çeşmesidir.

* Yukarıdaki beyitte hangi sanatlar yapılmıştır?

CEVAP :  açık istiare, teşbih-i beliğ, tezat, tenasüp.

4.           Efendimsin cihanda i'tibarım varsa sendendir
              Miyan-ı aşıkanda iştiharım varsa sendendi

* Bu beyitte Galip 'in "Efendimsin" dediği kişi kimdir?

CEVAP :  Mevlana

95 .Şeyh Galip’in Terci Bentinde kullandığı aruz kalıbı nedir?

CEVAP :  FE’İLATÜN FE’İLATÜN FE’İLATÜN  FE’İLÜN

6.      Ey dil ey dil niye bu rütbede pür-gamsın sen

Gerçi virane isen genc-i mutalsamsın sen

Secde-ferma-yı melek zat-ı mükerremsin sen

Bildiğin gibi değil cümleden akdemsin sen

Ruhsun nefha-i Cibril ile tev’emsin sen

Sırr-ı Haksın mesel-i İsi-i Meryemsin sen

Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen

Medüm –i dide –i ekvan olan ademsin sen

Yukardaki terc-i bentin anlamını yazınız.
CEVAP :

EY GÖNÜL ,EY GÖNÜL! SEN NİYE BU KADAR GAMLISIN ?
HARABEYSEN DE TILSIMLI BİR DEFİNESİN.
MELEKLERİN SECDE ETMEKLE EMROLDUĞU SAYGIN BİR ZATSIN.
BİLDİĞİN GİBİ DEĞİL,SEN HEPSİNDEN ÖNDESİN.
RUHSUN,CEBRAİL’İN NEFESİYLE İKİZSİN.
TANRI’NIN SIRRISIN , SEN MERYEM’İN OĞLU İSA GİBİSİN.
KENDİNE İYİ BİR BİÇİMDE BAK.
ÇÜNKÜ SEN ALEMİN ÖZÜSÜN , VARLIKLARIN GÖZBEBEĞİ OLAN İNSANSIN.

7.      Şeyh Galip, terc-i bentin başında hangi zamiri hangi amaçla kullanır?

CEVAP : BAŞINDAN SONUNA KADAR “SEN “ ZAMİRİNİE SESLENİR VE ONUNLA KONUŞUR.İLK BENTTE REDİF OLARAK KULLANILIR , HER BENDİN SONUNDA TEKRAR EDİLEN VASITA BEYTİ ARACILIĞIYLA BÜTÜN BENTLERE YAYILIR.

8.      Şeyh Galip başlangıçta “EY GÖNÜL” hitabı kullanmışsa neyi kast eder?

CEVAP :  “SEN” ZAMİRİYLE KASTEDİLEN GÖNLÜN KENDİSİ DEĞİL ONA SAHİP OLAN İNSANDIR.

9.      Merteben ayn-ı müsemmadadır esma sanma

Merci’in halık-ı eşyadadır eşya sanma

Gördüğün emr-i muhakkakları rü’ya sanma

Başkasın kendini suretle heyula sanma

Keşf ile sabit olan ma’ni yi da’va sanma

Hakkına söylenen evsafı müdara sanma

Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen

Merdüm –i dide –i ekvan olan ademsin senİ

Yukardaki terc-i bentin anlamını yazınız.

CEVAP :

MERTEBENİ İSİMLERDE ZANNETME; MERTEBEN İSİMLENDİRİLMİŞLERİN GÖZÜNDEDİR.

DÖNÜŞ YERİNİN EŞYA OLDUĞUNU ZANNETME; DÖNECEĞİN YER EŞYAYI YARATANDADIR.

GÖRDÜĞÜN GERÇEK İŞLERİ RÜYA ZANNETME , SEN BAŞKASIN ; KENDİNİ ŞEKİL VE HEYULA ZANNETME.

DOĞRULUĞU KEŞİF YOLUYLA İSPAT EDİLMİŞ DÜŞÜNCEYİ  İDDİA ZANNETME.

HAKKINDA SÖYLENEN ÖZELLİKLERİ YARANMA AMAÇLI SÖZLER ZANNETME.

KENDİNE İYİ BİR BİÇİMDE BAK.ÇÜNKÜ SEN, ALEMİN ÖZÜSÜN , VARLIĞIN GÖZBEBEĞİ OLAN İNSANSIN.

1.      Şeyh Galip’in vasıta beyitte dile getirdiği düşünceler ne ile birebir örtüşür?

CEVAP : MEVLANA’NIN MESNEVİ’SİNİN  4.KİTABINDAKİ BEYİTLERLE BİREBİR ÖRTÜŞÜR.

1.      İnleyip sırrını faş eyleme ağyara sakın

Düşme bilmezlik ile varta-i inkara sakın

Değmesin ellerin kakül-i dildara sakın

Sonra Mansur gibi çıkman olur dara sakın

Arz-ı acz itmeyesin yareden ol yara sakın

Bulduğun gevher-i alileri bi-çare sakın

Hoşça bak zatına kim zübde_i alemsin sen

Merdüm-i dide –i ekvan olan ademsin sen

Yukardaki terc-i bentte bahsi geçen sevgilinin saçları neyi temsil eder?

CEVAP : SAÇLAR KESRETİ;SEVGİLİNİN YÜZÜ VAHDETE ULAŞMAYI TEMSİL EDER.
*******KESRETİ TEMSİL EDEN SAÇLAR İSE VAHDETİ TEMSİL EDEN YÜZE GİDEN YOL ÜZERİNDEKİ ENGELLERDİR.

2.      Sendedir mahzen-i esrar-ı mahabbet sende

Sendedir ma’den _i envar-ı fütüvvet sende

Gizli gizli dahı  vardır niçe halet sende

Nazar etsen yer ü gök duzah u cennet sende

Arş u kürsiyy ü melek sendedir elbet sende

Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen

Merdüm –i  dilde –i ekvan olan ademsin sen

Yukardaki bentte dikkat çeken nedir?

CEVAP : SOMUT VE SOYUT BÜTÜN VARLIKLARIN , BÜTÜN DEĞERLERİN , BÜTÜN HÜNERLERİN , BÜTÜN HAKKATLERİN İNSANDA TOPLANDIĞI DİKKATLE BAKILIRSA GÖRNECEĞİ ANLATILIR.

3.      Hayfdır şah iken alemde geda olmayasın

Keder – alude –i  ümmid ü reca olmayasın

Vadı-i ye’se düşüp hiç ü heba olmayasın

Yanılıp reh-rev-i  sahra _yı heva olmayasın

Ademde muttasıl ol ta ki cüda olmayasın

Secdeler eyle ki merdüd-i Huda olmayasın

Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen

Merdüm –i dide-i ekvan olan ademsin sen

Yukardaki  bentte Galip’in seslendiği kişi neyi gösterir?

CEVAP : SESLENDİĞİ KİŞİNİN İNSAN-I KAMİL DEĞİL AHSEN-İ TAKVİM(EN GÜZEL BİÇİM) ÜZERİNE YARATILAN İNSAN TEKİ OLDUĞUNU GÖSTERİR.

4.      Berk-ı hatif gibi bu kayd –ı sivadan güzer et

Erişen har u hasa ateş-i aşkı siper et

Damenin tutmaya asar –ı alayık hazer et

Şems-veş hahiş –i Monlayile azm-i sefer et

Saf kıl ayineni kabil-i aks –i suver et

Hele bir cem’-i havas eyle Galip nazar et

Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen

Merdüm-i dide –i ekvan olan ademsin sen

Bu bentte Şeyh Galip insanı ne için uyarıyor?

CEVAP : ESFELESSAFİLİN (AŞAĞILARIN AŞAĞISI) KONUMUNA DÜŞÜNECEK İŞLERDEN UZAK DURMA KONUSUNDA UYARIR.

5.      Şair , vasıta beytini son defa tekrar etmeden önce muhatabından ne istemiştir?

CEVAP : GÖNÜL AYNASINI SİLİP TEMİZLEMESİNİ , GÖRÜNTÜLERİ NET BİÇİMDE YANSITACAK HALE GETİRMESİNİ GERÇEGİ KAÇIRMAMASI İÇİN DUYULARINI DERLEYİP TOPARLAMASINI İSTİYOR.

6.      Bestelenmiş şiire ne denir ?

CEVAP : MURABBA

7.      1 Şeyh Galip ‘in murabbası kim tarafından ISFAHAN—DÜYEK tarzında bestelemiştir?

CEVAP : SADETTİN KAYNAK

8.      Cemal Calan tarafından bestelenen Şeyh Galip murabbası hangi tarza aittir?

CEVAP : TAHİRBUSELİK—AĞIRAKSAK

9.      Murabba hangi aruz kalıbıyla yazılmıştır?

CEVAP : FA’İLATÜN FA’İLATÜN FA’İLATÜN FA’İLÜN

1.      Galib_i divaneyim Ferhad u Mecnuna sala

Yüz çevirmen olsa dünya bir yana ben bir yana

Şem’ine pervaneyim perva ne lazımdır bana

Anlasın bigane bilsin aşina sevdim seni

Yukardaki murabbanın anlamını yazınız.

CEVAP : BEN AŞIK GALİP’İM.FERHAT VE MECNUN’UN ÖLDÜĞÜ İLAN EDİLSİN.DÜNYA BİR YANA BEN BİR YANDA OLSAM YİNE DE SENDEN YÜZ ÇEVİRMEM.MUAMMA PERVANE OLMUŞUM.ÇEKİNMEME GEREK YOK.YABANCI OLAN ANLASIN , TANIDIK OLAN BİLSİN Kİ SENİ SEVDİM.

1.      HÜSN-Ü AŞK TAN ÖRNEKLER

Avihten-i Cadu Aşk-ra anlamı ve aruz kalıbı nedir?

CEVAP : CADININ AŞK’I ASMASI********MEF’ÜLÜ MEFA’İLÜN FE’ULÜN

2.      Ey baht nedir bu bi-vefalık

Hiç mi yok mı seninle aşinalık

Yukarıdaki murabbanın anlamı nedir?

CEVAP : EY BAHT!BU VEFASIZLIK NEYİN NESİDİR?SENİNLE HİÇ Mİ TANIŞIKLIĞIMIZ YOK?

3.      Ne anda ne bunda buldı te’sir

            Fehm etdi ki cümle kar_ı takdir

Yukarıdaki murabbanın anlamı nedir?

CEVAP : ONDA DA BUNDA DA BİR ETKİSİ OLMADIĞINI BU KADAR  ETKİSİ OLMADIĞINI GÖRDÜ.ANLADI Kİ HER ŞEY TAKDİR İŞİ.

4.      Şeyh Galip’in tardiyesindeki aruz kalıbı nedir?

CEVAP : MEF’ULÜ MAFA’İLÜN  FE’ULÜN .

TARDİYE DE GEÇEN KELİMELER VE ANLAMLARI

 CANAN: SEVGİLİ******BERİD: HABERCİ,POSTA*****NÜVİD: MÜJDE

Bİ-SUD: FAYDASIZ*****FÜTADEGAN: DÜŞKÜN ,ÇARESİZ*****IYAN: AYAN BEYAN

KETM ET: GİZLEMEK*****YEGAN: BİR BİR****İNTİZAR: BEKLEME

RUZGAR: ZAMAN*****GUSSA: ÜZÜNTÜ KEDER****HARHAR: BİTMEYEN ARZU

ŞİVEKAR: İŞVELİ NAZLI****VUSLAT: KAVUŞMA

SER-İ DAR: DARAĞACININ BAŞI*****HEMÇÜ: GİBİ*****SİPEH: ASKER

MAHSUR: KUŞATILMIŞ****PEYAM: HABER *****KAM: ARZU

GEDA: YOKSUL****ÇARH: FELEK ****AŞNA : AŞİNA

AHD: SÖZ ****DİL: GÖNÜL****İNTİZAM: DÜZEN

Bİ-MECAL: MECALSİZ****ARZ-İ HAL: ARZUHAL DİLEKÇE****EL’AN: ŞİMDİ****NAM: AD İSİM

5.      18. Yüzyılda klasik üslup çizgisinde kalan şairler kimlerdir ?

CEVAP : Nazîm Yahya, Enis ve Esrar Dede, Nahifî, Nevres-i Kadim, Pertev, Beylikçi İzzet

6.      18. Yüzyılda klasik üslup için “ “tarz-ı hasen” yani güzel, gönle ve kulağa hoş gelen bir tarzdır. “ diyen şair kimdir ?

CEVAP : Pertev

7.      Zihnî şiiri eleştirerek şiirde nüktenin de önemli olduğunu, nüktesiz şiirin pejmürde kıyafetli bir güzelden farksız olduğunu söyleyen şair kimdir ?

CEVAP : Raşit

8.      18. Yüzyılda klasik üslubun en önemli temsilcileri kimlerdir ?

CEVAP : Kâmî ve Nahifî’

9.      Türk edebiyatında en çok mahlasname yazan kimdir ?

CEVAP : Hoca Neşet

1.      18. Yüzyılda yaşamış ve Kadim unvanıyla anılan kişi kimdir ?

CEVAP : Nevres-

1.      Hoca Neşet’in dini-tasavvufi içerikli divanını tertip eden ve aynı zamanda öğrencisi olan kişi kimdir ?
CEVAP : Pertev

2.      Muvakkitzade ve Vakanüvis olarak anılan Pertev’in Divanını kim tertip etmiştir ?

CEVAP : Beylikçi İzzet

3.      3. Selim’in mahlası nedir ?

CEVAP : İlhami

4.      Sûz-ı dil-ârâ makamının mucidi kimdir ?

CEVAP : III. Selim
125.  Klasik üslup içerisinde farklı bir yönelişi temsil edenler kimlerdir ?
CEVAP : Nahifî, Nazîm, Enis Dede, Sakıp Dede

6.      Gerek devrinde gerekse sonraki kaynaklarda Şeyh Galip ve Nedim’den sonra gelen asrın en önemli şairi olarak kabul edilen şair kimdir ?

CEVAP : Nahifî

7.      En çok rubai söyleyen ve kendisini zamanın Hayyam’ı olarak nitelendiren şair kimdir ?

CEVAP : Nahifî

8.      Estetik nesirde önceki yüzyılın üstatları bu asra da damgasını vurmuştur?

CEVAP : VEYSİ , NERGİSİ

9.      Bu yüzyılda tarih kitaplarında büyük isimler ?

CEVAP : Naima, Raşit, İzzî, Şefik (NAİMA ŞEFİK İLE RAŞİTİ İZLEDİ)

1.      münşeat mecmualarında tanınmış isimler ?

CEVAP : Koca Ragıp Paşa, Osmanzade Taip, Çelebizade Âsım, Kânî, Raşit, Nevres-i Kadîm, Âtıf, Beylikçi İzzet ve Nahifî ( KOCA RAGIP OSMANZADE VE ÇELEBİZADE İLE BİRLİKTE KANİ KANİ NAHİF ATLARI OLAN BEYLİK ATIF ETMİŞLER. RAŞİT DE NEVRESİM HEDİYE ETMİŞ )

1.      Tezkireleri olan isimler ?

CEVAP : Safayî, Salim ve Ramiz

2.      Bu yüzyılda sade nesir örneği kabul edilebilecek metinler hangileridir?

CEVAP :

Fındıklılı Silahdar Mehmet Ağa’nın Silahdar Tarihi’nde,

Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Marifetname’sinde

Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Sefaretname’sinde, 

3.      Binbir Gece ve Binbir Gündüz Hikâyeleri’nden ilham alınarak yazılan bir hikâyeler külliyatı olan eser ve yazarı ? ve bu eser kimlere ilham kaynağı olmuştur?

CEVAP : Giritli Ali Aziz Efendi’nin Muhayyelat-ı Aziz Efendi Ahmet Midhat Efendi’den Namık Kemal’e Muallim Naci’den Behçet Necatigil’e kadar pek çok yazara ilham kaynağı olmuştur. Ayrıca bu eser Batılı anlamdaki romanın habercisidir. Vasfi Mahir Kocatürk divan nesriyle Tanzimat sonrası şuurlu sadelik arasında köprü olarak değerlendirir.

4.      Bu yüzyılda antoloji tipi tezkirecilik geleneği hangi yazarlarda görülür?

CEVAP : Bursalı Belîğ’in Zübdetü’l-Eşar’a ve Silahdarzade’nin Belîğ’e yazdığı zeyillerle süregelmiştir

5.      Şakayık zeyillerinin en önemlilerinden olan ve edebiyat araştırmaları için en önemlisi olan eser ?

CEVAP : Şeyhî Mehmet Efendi’ nin Vakayiu’l-Fuzala’sı (önemli bir özelliği her padişah döneminin sonunda şairlerin ayrı bir bölüm hâlinde ve klasik bir şairler tezkiresi tarzında takdim edilmiş olmasıdır.) Bizzat Şeyhî tarafından yazılıp tamamlanan ilk iki cilt Damat İbrahim Paşa’ya; müellifin ölümü üzerine eksik kalan üçüncü cilt, oğlu tarafından temize çekilip I. Mahmut’a sunulmuştur

6.      Vakayi’u’l-Fuzala hangi esere kaynaklık etmiştir?

CEVAP : Salim Tezkiresi

7.      Osman Gazi’den II. Mustafa’ya kadar tahta çıkan Osmanlı padişahlarının ha-yat ve hayratları anlatılmaktadır.Osmanlı vezirlerinin hayatının toplu olarak yer aldığı ilk eserdir.

Osmanzade Ahmet Taip’in Damat İbrahim Paşa’ya sunduğu Hadikatü’l-Mülûk (D.Robischon tarafından tıpkıbasım halinde yeniden basılmıştır. Bu esere aynı yüzyılda Dilaver Ağazade Ömer Vahit ve Şehrizade Mehmet Sait ve Cavit Ahmet adlı müellifler zeyiller yazmışlar-dır. Ahmet Resmî de Sefinetü’r-Rüesa adıyla tanınan eserinde altmış dört reisülküttabın biyografisine yer vermiştir.)

8.      Eserinde otuz yedi darüssaade ağasının biyografilerini anlatmıştır ?

CEVAP : Ahmet Resmî = Hamiletü’l-Kübera

9.      Müstakimzade Süleyman Sadettin’in,  şeyhülislamların hayatlarına yer verdiği eseri nedir?

CEVAP : Devhatü’l- Meşayih

1.      Sadece hattatların biyografilerinin yer aldığı kitaplar hangileridir?

CEVAP : Suyolcuzade Mehmet Necip’in Devhatü’l-Küttab ve Müstakimzade Süleyman Sadettin’in Tuhfe-i Hattatin 

2.      ……..Damat İbrahim Paşa’ya sunduğu eserinde XVII. yüz-yıldan XVIII. yüzyılın başlarına kadar yetişen doksan yedi musikişinas tanıtılmış ve eserlerinden örnekler verilmiştir

Şeyhülislam Esat Efendi’nin Tezkire-i Hanendegân diye de bilinen Atrabü’l-Âsar fi Tezkireti Urefai’l-Edvar 

2.      Kocamustafapaşa ve Üsküdar’da bulunan Hüdayî tekkelerindeki şeyhler, İslam tari-hine ait büyük kişiler, Osmanlı devlet ve ilim adamları, bunların göreve atanma ve ölüm tarihlerinin cetvel hâlinde verildiği bir eserdir

Nakşi şeyhlerinden Seyyit Hasib-i Üsküdarî’nin Vefeyat-ı Ekâbir-i İslamiyye 

3.     

Damat İbrahim Paşa’ya sunulan Güldeste, sanatlı nesrin güzel örneklerinden-dir. Bursa’da yetişen padişahlar ve şehzadeler; şeyhler, bilginler, musikişinas, hattat, nak-kaş, meddah, tabip gibi türlü meslek sahiplerinin biyografilerinden oluşmaktadır.Bu meslek gruplarının her birinin, “gülbün” adı verilen beş tabaka ile verildiği eserde toplam 291 kişinin biyografisine yer verilmiştir.

 İsmail Belîğ’in, tam adı Güldeste-i Riyaz-ı İrfan ve Vefeyat-ı Danişveran-ı Nadiredan 

4.      Belîğ’in tertip şek-linin aynen izlendiği eserde, 1723-1782 yılları arasında Bursa’da vefat eden muhtelif ilim, devlet ve sanat adamlarından 261 kişinin hayatı hakkında bilgi verilmektedir.

Eşrefzade Şeyh Ahmet Ziyaettin tarafından Gülzar-ı Suleha ve Vefeyat-ı Urefa 

5.      Hafız Hüseyin Ayvansarayî’ninyazmış olduğu Vefeyat-ı Selatin ve Meşahir-i Rical’dir;4 bölümden oluşur. Bu bölümler nelerdir ?

CEVAP :

İlk bölümde Osman Gazi’den I. Abdülhamit’e kadar gelen yirmi yedi Osmanlı padişahının doğum, cülus ve vefatlarına düşürülen tarihler;

ikinci bölümde İstanbul ve havalisinde gömülü devlet adamlarının biyografileri;

üçüncü bölümde İstanbul’da hayır eserleri ve mezarı bulunan devlet adamları

son bölümde ise hayratı ve mezarı İstanbul dışında olan zatların kısa biyografileri ve özellikle ölüm tarihleri kaydedilmiştir

6.      Eser, müellifin İstanbul’daki seyahatleri esnasında tespit ettiği tarih manzumelerini ve biyogra- fileri içermesiyle değil, aynı zamanda kahve ve muz gibi ürünlerin tüketimiyle ilgili tespit ve gözlemlere de yer vermesinden ötürü bir tür seyahatname olarak da kabul edilebilir

Hafız Hüseyin Ayvansarayî’nin  Mecmua-i Tevarih’tir.

7.      Hafız Hüseyin Ayvansarayî’nin, biyografi ve şehir kültürü açısından önemli olan bir başka eseri ise İstanbul’daki camileri adlarına göre alfabetik olarak sıralayıp bilgi verdiği ayrıca Eser, bir gezi rehberi de sayılabilir. Müellif, devrin bir başka önemli bibliyografi yazarı olan Süleyman Sadettin Efendi’nin teşvikiyle kaleme aldığı eserini hazırlarken İstanbul, Eyüp, Galata ve Üsküdar’da bulunan cami, mescit, tekke ve zaviyeleri gezmiş, hepsinde birer vakit namaz kılmış, bu yerler hakkındaki gözlemlerini titizlikle kaydetmiştir.

Eser ayrıca bu binaların kitabeleri, cami ve mescitleri yaptıranlarla tekke ve zaviyelerin şeyhlerini de tanıtması bakımından biyografik malzeme olarak da zengin bir içeriğe sahiptir.

Hadikatü’l-Cevami

8.      Dönemin belli başlı vakanüvisleri ?
CEVAP : Raşit, Çelebizade Âsım, Mustafa Şefik, Şakir, Subhî, Samî ve Süleyman İzzî’dir

 (RAŞİT,ÇELEBİ MUSTAFA İLE SAMİ DİLİNDE ŞAKIR ŞAKIR SUBHANALLAH ÇEKEREK İZLEDİ.)

9.      İkinci Osmanlı vakanüvisi kimdir ?

CEVAP : Masrafzade Mehmet Şefik ( 1703’de vuku bulan Edirne Vakası’nı kaleme aldığıŞefikname’sinin yanı sıra 1693-1694 yılları arasında geçen olayları anlattığı basılmamış bir de Osmanlı Tarihi vardır.)

1.      Anadolu kazaskerliği gibi en yüksek rütbelerden birine ulaşma imkânı bulmuş , vakanüvislik yapmış olup Naima Tarihi’nin bıraktığı yerden 1722 yılına kadar gerçekleşen olayları Tarih-i Raşitisimli eserinde anlatmıştır. Raşit’in dili sanatlı nesrin tam bir örneği olmamakla beraber genellikle ağır ve özentilidir. Alışılmayan Arapça ve Farsça kelimelerin sıkça kullanıldığı eserde, yer yer cinas ve seciye de başvurulmuştur.

Raşit Mehmet Paşa

1.      Raşit’ten sonra vakanüvisliğe getirilen ve sonradan şeyhülislam olan kişi ve eseri?

CEVAP : Küçük Çelebizade İsmail Âsım = Tarih-i Âsım

2.      İzzî’nin bıraktığı yerden 1766’ya kadar gelişen olayları anlattığı tarihi müsvedde hâlinde kalmıştır.

Seyyit Hâkim Mehmet Efendi

3.      1768’e kadar olan olayları yazdığı ve Vasıf Tarihi’nin en önemli kaynağı olan tarihi yayımlanmıştır

Çeşmizade Mustafa Reşit

4.      ………………… yazdığı Hâkim Mehmet Efendi’nin müsveddelerinden yararlanarak yazdığı Müriü’t-Tevarîh adlı eseri, Kâtip Çelebi’nin Takvimü’t-Tevarih’ine zeyl-dir

Şemdanizade Süleyman Efendi

5.      Gazavatnamelerin tarihlerden temel farklılığı nedir ?

CEVAP : Tarihler daha genel eserler iken bunların bir tek savaş üzerine yoğunlaşmış olmasıdır

6.      XVIII. yüzyılda yazılmış gazavatnameler nelerdir?

Tarihçi Raşit’in Fetihname-i Cezire-i Mora’sı,

Vahid Mahtumî’nin Mora Seferi,

Damat Ali Paşa’nın Ravzatü’l-Âlî’si ,Sadrazam Silahdar Şehid Ali Paşa’nın 1715’deki Mora adasını fethetmesinin anlatıldığı eserlerdir.

Seyyit Vehbî’nin Avusturyalılarla yapılan savaş ve barışları anlattığı Risale-i Sulhiyye’si, Abdurrezzak Nevres’in Tebriziyye-i Hekimoğlu Ali Paşa adlı eseri,

Antakyalı Münîf’in Zafername veya Fetihname-i Belgrad adlarıyla bilinen eseri

Ziyâyî mahlasıyla şiirleri bulunan İsmail Ziyaettin’in, babası Hekimoğlu Ali Paşa’yı anlattığı Tarih-i Ali Paşa

7.      Yazılan surnameler nelerdir?

CEVAP :

XVI. yüzyılda İntizamî’nin, XVII. yüzyılda da Abdî’nin birer mensur sûrname yazdıkları bilinmektedir. Bu yüzyılda ise Vehbî, Hafız Mehmet, Haşmet ve Melek İbrahim’in sûrnamelerinden başka müellifi tespit edilemeyen mensur üç sûrname kaleme alınmıştır

8.      XVIII. yüzyılda yazılan ikinci sûrnamedir, bazı kaynaklara yanlışlıkla Hazin Sûrnamesi olarak geçmiştir.eserde; III. Ahmet’in şehzadelerinin sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlilik törenleri anlatılmaktadır. Bilinen tek nüshası 167 varak tutarında hacimli bir eser olan bu sûrnamede çeşitli manzumelere de yer verilmiştir.

Bu şahıs kimdir?

CEVAP : sûr emini Hafız Mehmet Efendi 

9.      III. Mustafa’nın kızı Hibetullah Sultan’ın doğumu üzerine yapılan şenlikleri konu edinmektedir. Düğün günlerinin akışına göre değil de yapılan eğlencelerin türüne göre tertip edilen eser bu yönüyle diğer sûrnamelerden ayrılır. Eserde esnaf alaylarına, eğlencelere ve bazı kıyafetlerin tarifine ağırlık verilmiştir

CEVAP : Haşmet’in Viladetname-i Hümayun olarak da bilinen Sûrname’si

1.      I. Abdülhamit’in 12 Ocak 1776 günü doğan kızı Hatice Sultan’ın on gün süren doğum şenlikleri anlatılır. Otuz varaktan ibaret olan bu sûrname, zamanın teşrifat (protokol) kuralları, eğlence hayatı ve yemekleri hakkında bilgiler verdiği için kültür tarihimiz açısından önemlidir.

2.      XVIII. yüzyılın divan sahibi şairlerindendir. 1674 yılında İstanbul’un Kabataş semtinde dünyaya geldi. Asıl adı Hüseyin’dir. Kethüda Hacı Ahmet Efendi’nin oğludur. Ataları ehl-i beyte dayanmaktadır. Kimdir bu şahsı muhterem ?

CEVAP : VEHBİ

2.      ………….İlk gençlik yıllarında Hüsamî olan mahlasını hocası şair Mirzazade Ahmet Neylî’nin tavsiyesi üzerine mahlasını değiştirmiştir. Noktalı yere ne gelmelidir ?

CEVAP : VEHBİ

3.       Dönemin “reis-i şairan”ı Osmanzade Taip de ondan “mana ülkesinin sultanı” diye söz etmiştir. Hadis-i Erbain Tercümesi, Sûrname eserleri vardır. Bu şahıs kimdir?

CEVAP : VEHBİ

4.      Vehbi’nin SURNAMESİ’ni ilk neşreden kimdir?

CEVAP : Mertol Tulum

5.      ……….. elçilerin gittikleri yerlerdeki siyasî hadiselerin dışında, oraların tarihî, coğrafi ve mimari yapısının yanı sıra toplumsal ve kültürel özellikleri hakkında da yer yer bilgi vermesi bakımından bir çeşit seyahatname de kabul edilebilir. Noktalı yere ne gelmelidir?

CEVAP : Sefaretnameler

6.      Osmanlı sefaretnamelerinin edebî ve tarihî bakımdan en ünlüsü bu yüzyılda yazılan……………………………………………………………. Dir.

CEVAP : Yirmisekiz Mehmet Çelebi’nin Fransa Sefaretnamesi’dir.

7.      Mehmet Çelebi, III. Ahmet ile Sadrazam Damat İbrahim Paşa’ya sunulan eserinde İstanbul’dan ayrıldığı günden Ekim 1721’deki dönüşüne kadar olan bütün hatıra ve gözlemlerini zarif ve orijinal bir üslupla anlatmıştır. Söz konusu eser hangisidir?

CEVAP : Fransa Sefaretnamesi’dir

8.      İran’a elçi olarak gönderilen;Vanlı …………………………………………………………… de İran’da görüp tespit ettiklerini yazıya dökmüşlerdir. Noktalı yere ne gelmelidir?

CEVAP : Vanlı Ahmet Dürrî, Seyyit Mehmet Refî ve Yasincizade Seyyit Abdulvehhab Efendi

9.      Ahmet Dürrî Efendi’nin1721’de yazmış olduğu ………………………….yazarının elinden çıkmış orijinal nüshası elde olan ilk sefaretnamedir. Eser, Fransa’da Arap harfleriyle basılmış, ayrıca 1810’da Fransızcaya çevrilmiştir. Noktalı yere ne gelmelidir?

CEVAP : İran Sefaretnamesi,

1.      Reisülküttapların hayatlarını anlatan……………………,

darüssaade ağalarının hayatlarını anlatan …………………. adlı eserlerin de müellifi olan …………………………,’nin Viyana ve civarının o günkü durumu ve Viyana soylularının günlük hayatı hakkında önemli bilgiler içeren …………………… Arap harfleriyle basılmıştır

Aynı müellifin Prusya Sefaretnamesi de ……………………………….. adıyla İstanbul’da yayımlanmıştır. Noktalı yerlere neler gelmelidir?

CEVAP : Sefinetü’r-Rüesa, Hamiletül’-Kübera , Ahmet Resmî, Viyana Sefaretnamesi, Sefaretname-i Ahmet Resmî
171.  III. Osman’ın cülusunu duyurmak için Rusya’ya elçi olarak gönderilen ………………………………….’nin, çok maceralı ve mücadelelerle dolu seyahatini kaleme aldığı Rusya Sefaretnamesi de bir dizi makale hâlinde yayımlanmıştır.
Vasıf Efendi’nin …………………………..; 1787 yılında İstanbul’dan gemi yoluyla çıktığı seyahatinde ilk indiği Barselon şehrini, Kral tarafından karşılanışını, Madrit ve Kartaca şehirlerini, Eskoryal’daki bir manastırın kütüphanesindeki beş bin civarındaki İslam eserini gözden geçirdiğini anlatmaktadır. XVII. yüzyılda Nabî’nin …………………………..’i kaleme alması, yeni hac seyahatnameleri yazımında etkili olmuştur.İbrahim Hanif’in, Hasıl-ı Hacc-ı Şerif li-Menazili’l-Harameyn’i, Mehmet Edib’in, Behcetü’l-Menazil’i bu tür eserlerdendir. Noktalı yerlere neler gelmelidir?
CEVAP : Şehdî Osman Efendi, İspanya Sefaretnamesi, Tuhfetü’l-Harameyn

2.      Bu yy da yazılan tasavvufi eser ve şerhler ile yazarları kimlerdir?

CEVAP :

Erzurumlu İbrahim Hakkı’nın Marifetname’siyle,

Bursalı İsmail Hakkı’nın Ruhu’l-Beyan adlı tefsiridir

Yusuf-ı Sineçâk’ın Mesnevî’den seçtiği 366 beyitle oluşturduğu Cezire-i Mesnevi’si,

Şeyh Galip tarafından sanatkârane bir üslupla, Şerh-i Cezire-i Mesnevi adıyla şerh edilmiştir

XVI. yüzyıl şairlerinden Şahidî’nin manzum Farsça-Türkçe sözlüğü Tuhfe-i Şahidî’ye bu asırda on beş kadar şerh yazılmıştır. Bu şerhlerin bazıları Şahidî’nin eseri gibi manzum, bazıları manzum-mensur karışık, bazıları ise Şahidî’ye ait beyitler dışında mensurdur

Bunlar arasında Atfî Ahmed-i Bosnevî’nin Şerh-i Tuhfe’si, Pirî Paşazade Cemalî Mehmet’in Tuhfe-i Mir’i, Şahinzade Şeyh Ali Maraşî’nin Tuhfetü’l-Vüzera’sı sayılabilir Bursalı İsmail Hakkı’nın, Mesnevi şerhi olarak kaleme aldığı Ruhu’l-Mesnevi’si ile Yazıcıoğlu’nun Muhammediyye’sinin şerhi olan Ferahu’r-Ruh bu yüzyılda yazılan belli başlı şerhler arasındadır.

3.      Bütün münşeat mecmualarının ortak tarafı; ……………………………………………………… olmasıdır. Noktalı yere ne gelmelidir?

CEVAP : türünün en seçkin, en latîf, en zarif, örneklerinin bir araya toplandığı eserler

4.      münşeat mecmuaları, hem eser sahipleri ile türdeşleri arasında gizli ………………’na sahne oluyor hem de bu seçkin örnekleri gören, okuyan heveskârlar için bir talim alanı, bir tür atölye veya …………vazifesi görüyordu. Noktalı yerlere neler gelmelidir?

CEVAP : “inşâ yarışı”, “mektep”

5.      Bu yy da münşeatlar kaleme alanlar kimlerdir?

CEVAP : Koca Ragıp Paşa, Osmanzade Taib, Çelebizade Âsım, Tokatlı Kânî, Raşit, Nevres-i Kadîm, Âtıf Efendi, Beylikçi İzzet, Nahifî ve Nesîb

6.      Bir mizah ustasıdır. Sururi, şairin ölümü için “ Her sözi ma’den-i cevher idi gitti…..” mısrası ile tarih düşmüştür. Divan ve Münşeat (estetik nesrin önemli örneklerindendir) adlı eserleri vardır. Hz. Peygamber için yazdığı naatları dışında hemen bütün eserlerinde farklı düzeylerde de olsa nükte, hiciv ve hezl izlerine rastlanır. Kimdir bu şahıs ?

CEVAP : KANİ

7.      “………………..” adıyla bilinen metin bir kedinin ağzından sahibine hitaben yazılmış hoş bir mizah örneğidir.

CEVAP : Hirrename

8.      Gazavatnamelerin konusu nedir?

CEVAP :  Sadece bir kumandanın yaptığı savaşlar veya yalnız bir savaş, sefer ya da zafer

9.      Gazatnameler başka hangi adlarla anılır?

CEVAP : Zafername ve Fetihname

180. Gazavatnameleri tarihlerden ayıran özellik nedir?

CEVAP : Tarihler daha genel eserlerdir Gazavatnameler ise bir tek savaş üzerine yoğunlaşır.

181. Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) 18. Yüzyılda mansur ve manzum çok sayıda gazavatname yazılmıştır.
B) Sadece Mora adasının fethi ile ilgili dört adet mensur gazavatname vardır
C) 18. Yüzyılda yazılan gazavatnamelerin hepsi edebi değer taşır.
D) İçinde vakanuvisler ve şairlerin de bulunduğu munşiler tarafından yazılan eserler azımsanmayacak kadar çoktur

CEVAP : C

182. 18. yüzyılda Mora adasının fethi ile ilgili kaç tane gazavatname yazılmıştır ?

CEVAP : 4

183. 18. yüzyılda yazılmış belli başlı gazavatnameler hangileridir ?
CEVAP :
Tarihçi Raşit’in
Fetihname-i Cezire-i Mora’sı, Vahid Mahtumî’nin Mora Seferi, Damat Ali Paşa’nın
Ravzatü’l-Âlî’si Sadrazam Silahdar Şehid Ali Paşa’nın 1715’deki Mora adasını fethetmesinin
anlatıldığı eserlerdir. Seyyit Vehbî’nin Risale-i Sulhiyye’si, Abdurrezzak Nevres’in Tebriziyye-i Hekimoğlu Ali Paşa
adlı eseri, Antakyalı Münîf’in Fetihname-i Belgrad ve Tarih-i Ali Paşa’sı bu yüzyılda yazılmış belli başlı gazavatnamelerdir.

184. Seyyit Vehbî’nin Risale-i Sulhiyye’sinin konusu nedir ?

CEVAP : Avusturyalılarla yapılan savaş ve barışları

185. Antakyalı Münîf’in Fetihname-i Belgrad gazavatnamesi hangi adla da bilinir ?

CEVAP : Zafername

186. Antakyalı Münîf’in Tarih-i Ali Paşa adlı eserinin konusu nedir ?

CEVAP :İsmail Ziyaettin’in, babası Hekimoğlu Ali Paşa

187. Antakyalı Münîf Tarih-i Ali Paşa adlı eserindeki şiirlerde hangi mahlası kullanmıştır ?
CEVAP : Ziyayi

188. Padişahların çocuklarının sünnetleri ve kızlarının evlenmeleri vesilesiyle yapılan
düğünlerin anlatıldığı hem nazım hem nesir diliyle yazılan eserler hangileridir ?

CEVAP :Surnameler

189. 18. yüzyıl nesir edebiyatının en belirgin özelliği nedir ?

CEVAP : Yeni ve yerli türlerin ortaya çıkışı

190. 18. yüzyılda yeni ve yerlilik özelliği taşıyan türlerin başında hangileri gelirdi ?

CEVAP : Surname ve sefaretnameler

191. Surnamelerin konusu nedir ?

CEVAP : Padişahların çocuklarının sünnetleri ve kızlarının evlenmeleri vesilesiyle yapılan
düğünleri

192. 18. yüzyılda yazılan surnameler içinde en sanatlısı ve en önemlisi hangisidir ?
CEVAP : Vehbi'nin surnamesi

193. 16 ve 17. yüzyılda yazılan mensur surnameler kime aittir ?

CEVAP : 16. yy > İntizami 17. yy > Abdi

194. 18. yüzyıl surname yazarları kimlerdir ?
CEVAP : Vehbî, Hafız Mehmet, Haşmet ve Melek İbrahim
195. 18. yüzyılda müellifi tespit edilemeyen mensur kaç tane sûrname kaleme alınmıştır ?

CEVAP : 3

196. Vehbi ve Hafız Mehmet Efendinin surnamelerinin konusu nedir ?

CEVAP : III. Ahmet’in şehzadelerinin sünnet düğünleri ile kızları Ayşe Sultan ve Emetullah Sultan’ın evlilik törenleri

197. 18. yüzyılın 2. en önemli surnamesi kime aittir ?

CEVAP : Hafız Mehmet Efendi

10. 
Bazı kaynaklara yanlışlıkla Hazin Sûrnamesi olarak ele alınan surname kime aittir ?

CEVAP : Hafız Mehmet Efendi

11.  
Hafız Mehmet Efendi'nin surnamesinin bilinen kaç nüshası vardır ?
CEVAP : 1

200. 18. yüzyılın önde gelen şairlerinden Haşmet’in Viladetname-i Hümayun olarak da bilinen Sûrname’sinin konusu nedir ?

CEVAP : III. Mustafa’nın kızı Hibetullah Sultan’ın doğumu üzerine yapılan şenlikler

201. Haşmet'in surnamesini diğerlerinden ayıran özellik nedir ?

CEVAP : Düğün günlerinin akışına göre değil de yapılan eğlencelerin türüne göre tertip edilmesi

202. Haşmet'in surnamesi neye göre tertip edilmiştir ?

CEVAP : Yapılan eğlencelerin türüne göre

203. Haşmet'in surnamesinde hangi ayrıntılara ağırlık verilmiştir ?

CEVAP : Esnaf alaylarına, eğlencelere ve bazı kıyafetlerin tarifine

204. Divanının da içinde bulunduğu bir külliyat hâlinde yeni harflerle yayımlanana surname hangisidir ve kime aittir ?

CEVAP : Viladetname-i Hümayun – Haşmet

205. I. Abdülhamit’in kızı Hatice Sultan’ın on gün süren doğum şenliklerini konu alan surname hangisidir ?

CEVAP : Melek İbrahim - Viladetname-i Hatice Sultan
206. Melek İbrahim'in Viladetname-i Hatice Sultan eseri kültür tarihimiz açısından neden önemlidir ?

CEVAP : Zamanın teşrifat (protokol) kuralları, eğlence hayatı ve yemekleri hakkında bilgiler verdiği için

Aöf Edebiyat Ders Notları ile ilgili gelen aramalar ;

aöf edebiyat ders notları pdf

aöf edebiyat ders notları indir

aöf edebiyat ders anlatımı

aöf edebiyat 2 sınıf ders notları

aöf edebiyat bölümü

aöf edebiyat dersleri

aöf edebiyat ders notları özetleri

aöf edebiyat çıkmış sorular

18. yüzyıl edebiyatı ile ilgili aramalar;

18 yüzyıl ingiliz edebiyatı

18 yüzyıl türk edebiyatı

19 yüzyıl edebiyatı

17 yüzyıl edebiyatı

18 yüzyıl divan edebiyatı

18 yüzyıl divan edebiyatı şairleri

aöf 18 yüzyıl türk edebiyatı

17. yüzyıl edebiyatı genel özellikleri