Cumhuriyet döneminde öğretici metinler, sanatçıları, eserleri maddeler halinde...

Cumhuriyet döneminde öğretici metinler, sanatçıları, eserleri maddeler halinde...
CUMHURİYET DÖNEMİNDE ÖĞRETİCİ METİNLER

İnsanlar bilgi verme amacıyla düzenlenen, yazılan metinlere öğretici metin denir.

·         Cumhuriyet döneminde savaştan yeni çıkmış ve yaralarını sarmaya yeni başlamış bir ülke olarak Türkiye, büyük bir kalkınma hamlesi içine girmiştir.

·         Yurdun dört bir tarafında ekonomik ve sosyal projeler birbiri ardı sıra devreye sokulmuştur.

·         Sosyal hayata etki eden bu durum; Batılılaşmanın etkisiyle toplumun ilerleme ve çağdaşlaşması için gerekli enerjiyi sağlamıştır.

·         Millet ve milli kültür anlayışı ön plana çıkmış, aydınlar ile halk arasındaki uçurumun kapanması için halka ve milli kültüre yöneliş başlamıştır.

·         Bunun doğal sonucu olarak da Cumhuriyet dönemi öğretici metinlerinde Anadolu, Anadolu insanı ve milli unsurlar tema olarak seçilmeye başlanmıştır.

Ø  Bu dönem öğretici metinleri bir tema etrafında birleşmiştir.

Ø  Tema ise Anadolu ve Anadolu insanı ile milli konuların işlendiği temadır.

Ø  Konuşma diline yakın sade bir dil tercih edilmiştir.

Ø  Süssüz, açık, duru ve yalın bir anlatım benimsenmiştir.

Ø  Türkçe dil kuralları uygulanmıştır.

Ø  Halk söyleyişlerine ait kelime gruplarına yer verilir.

Ø  Amaç bilgi verme, düşündürme ve açıklamadır.

Ø  Bu dönem metinlerinde sadeleşen Türkçe yardımıyla daha çok okura ulaşılmıştır.

Bu dönemde ön plana çıkan öğretici türler ve önemli sanatçıları şunlardır:

1)      Deneme

2)      Makale

3)      Gezi Yazısı

4)      Hatıra

5)      Fıkra

Deneme

Nurullah Ataç

-          Diyelim

-          Söz Arasında

-          Karalama Defteri

-          Günlerin Getirdiği

Suut Kemal Yetkin

-          Düşün Payı

-          Edebiyat Konuşmaları

-          Günlerin Götürdüğü

Ahmet Hamdi Tanpınar

-          Beş Şehir

-          Yaşadığım Gibi

Sabahattin Eyüboğlu

-          Mavi Ve Kara

-          Sanat Üzerine Denemeler

-          Yunus Emre’ye Selam

Ruşen Eşref Ünaydın

-          Geçmiş Günler

-          İki Saltanat Arasında

-          İstiklal Yolunda

-          Ayrılıklar

-          Boğaziçi Yakından

Sabahattin Kudret Aksal

-          Geçmişle Gelecek

MAKALE

Peyami Safa

-          Sanat

-          Edebiyat

-          Tenkit

Ahmet Hamdi Tanpınar

-          Edebiyat Üzerine Makaleler

GEZİ YAZISI

İsmail Habip Sevük

-          Tuna’dan Batı’ya

-          Yurttan Yazılar

Falih Rıfkı Atay

-          Denizaşırı

-          Yeni Rusya

-          Bizim Akdeniz

-          Tuna Kıyıları

-          Yolcu Defteri

Atilla İlhan

-          Abbas Yolcu

-          Batı’nın Deli Gömleği

HATIRA

Haldun Taner

-          Ölürse Ten Ölür Canlar Ötesi Değil

Yusuf Ziya Ortaç

-          Portreler

-          Bizim Yokuş

Halit Fahri

-          Edebiyatçılar Geçiyor

-          Eski İstanbul Ramazanları

Abdülhak Şinasi Hisar

-          Boğaziçi Mehtapları

-          Boğaziçi Yalıları

-          Geçmiş Zaman Köşkleri

-          İstanbul ve Piyer Loti

Halikarnas Balıkçısı

-          Mavi Sürgün

Ruşen Eşref Ünaydın

-          Atatürk’ü Özleyiş

-          Atatürk’ün Hastalığı

Rıfat Ilgaz

-          Yokuş Yukarı

-          Kırk Yıl Önce Kırk Yıl Sonra

Salah Birsel

-          Boğaziçi Şıngır Mıngır

-          Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu

-          Kahveler Kitabı

FIKRA

-          Ahmet Rasim

-          Ahmet Haşim

-          Falih Rıfkı Atay

-          Refik Halit Karay

-          Haldun Taner