Gövde ve kökün içindeki kucuk damarlar sayesinde yapraklara ve bitkinin en basına kadar cıkar.
Bitkiler topraktaki su ve suda çözünmüş mineralleri emici tüyleri ile alır, bunlar ksileme ulaştıktan sonra bitkinin yaprak ve gövdesine taşınır.
– Ksilemde Taşıma
Su ve minerallerin ksilemde taşınmasında kök basıncı, kılcallık, terleme-çekim, kohezyon v.b kuvvetleri etkilidir. Ksilemde taşıma tek yönlüdür.
– – Kök Basıncı
Kök emici tüylerinde çözünen organik madde yoğunluğu toprak sıvısına göre fazladır. Bu derişim farkından oluşan ozmotik basınç kök basıncını oluşturur. Kök basıncı topraktaki suyun emici tüylere geçmesini sağlar, oradanda ksileme ulaşır.
– – Kılcallık
Kılcallık, boru çeperinin su moleküllerini çekmesidir. Ksilem çapı daraldıkça su daha yükseğe çekilir.
– – Terleme-Çekim Teorisi ve Kohezyon
Yapraklarda fotosentez ve terleme sırasında tüketilen su, yaprak hücrelerinin ozmotik basıncının artmasına ve bitkinin üst kısımlarında bir çekme (emme) kuvvetinin doğmasına neden olur. Bu arada suyun atomları da birbirlerini çeker. Kopmaz bir su sütunu meydana gelir. Bu kuvvete de kohezyon kuvveti denir. Terleme-çekim kuvveti ve kohezyon suyun yükseklere taşınmasında en etkili olan kuvvettir. Suyun yükselmesinde kılcallık ise en az etkili olanıdır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder